Over ons

In het centrum van Waalwijk, aan het Raadhuisplein 2, hartje Langstraat, verheft zich fier en uitnodigend het voormalige stadhuis van Waalwijk. Een rijksmonument, gebouwd in 1931-1932 naar het ontwerp van de Nederlandse architect Alexander Kropholler (1881-1973). Een imposant en in velerlei opzichten unieke creatie. Een gebouw rijk aan architectuurhistorische elementen. Een levend monument uit de twintigste eeuw dat het verdient een zinvolle betekenis te hebben voor de inwoners van Waalwijk. Naam: Huis van Waalwijk!

De stichting Huis van Waalwijk, opgericht in december 2013, heeft de taak op zich genomen om van dit museale Krophollergebouw een permanent en levend podium te maken waar het Waalwijkse culturele en kunstzinnige leven – uit heden en verleden – in al zijn verschijningsvormen gepresenteerd kan worden.
Kernpunten in haar statuten zijn:

 – het beschikbaar stellen van ruimte en faciliteiten in het door de stichting Huis van Waalwijk in beheer te nemen Rijksmonument Krophollerhuis aan:
– instellingen,
– verenigingen,
– stichtingen en gezelschappen om daarin ter educatie onderwijsevenementen en bijeenkomsten te organiseren op het gebied van kunst, cultuur en democratie.

De stichting Huis van Waalwijk beoogt daarbij het faciliteren en het bemiddelen onder meer inzake tijdelijke exposities die door aanvragers van projecten dan zelf worden uitgevoerd.

Hoofddoel

Het voormalige Krophollerstadhuis transformeren naar een nieuw, inspirerend en warm kloppend hart van de stad. Naar een uitnodigend monument dat als Huis van Waalwijk op cultureel/historische gronden door jong en oud als een onmisbare bron van inspiratie ervaren zal worden. Nu en in de toekomst.

Vrijwilligers gezocht (m/v)

De stichting Huis van Waalwijk is op zoek naar nieuwe vrijwilligers (m/v) voor uiteenlopende werkzaamheden. Wanneer u geïnteresseerd bent of vragen hebt, verzoeken wij u een mail te sturen naar info@huisvanwaalwijk.nl.

Geschiedenis van het gebouw

Burgemeester Moonen leest de oorkonde voor tijdens de eerste steenlegging op 25 augustus 1931

Gedurende de crisisjaren 1931-1932 verrijst in Waalwijk een Raadhuis van allure. Een van Nederlands belangrijkste architecten uit de vorige eeuw, Alexander Jacobus Kropholler, creëerde in Waalwijk niet alleen een bijzonder mooi gebouw maar gaf het de unieke factor mee door ook het interieur gedetailleerd te bepalen. Zijn ontwerp omvatte bovendien alle gebouwen rondom het Raadhuisplein alsmede de romantisch aandoende binnentuin, links van het stadhuis.

Architect Kropholler (Amsterdam 1881-Wassenaar 1973) was autodidact. In zijn ontwikkeling zijn invloeden te vinden van de Franse architect E.E. Violet-le-Duc en diens volgeling , dr. P.J.H. Cuijpers. Maar ook is de stijl van architect H.P. Berlage zichtbaar: eerlijk baksteengebruik, nadrukkelijke toepassing van natuursteen en duidelijke constructie. Verder kenmerkt het zich door de ideeën van de Delftse hoogleraar M.j. Grandpré Molière. Diens visie luidde: dat er aan de architectuur een ideologische wil ten grondslag moet liggen, en dat architectuur als een expressie van het leven opgevat moet kunnen worden. Kropholler besteedde derhalve veel aandacht aan de relatie van het bouwwerk en zijn omgeving. Het (raad)Huis van Waalwijk vormt dan ook één architectonisch geheel met alle andere aangrenzende bouwwerken.

Het Huis van Waalwijk van binnen en van buiten

Architect Alexander Kropholler in zijn werkkamer

Monumentaal en museaal mooi. Grote, handgevormde warmrode gevelstenen in lichtgrijze voegen gebed geven het gebouw een vriendelijk karakter. Het steile dak (afmetingen v/h gebouw zijn overigens: lengte 24 m, breedte 18 m en hoogte 35 m) is gedekt met Noorse leien, die de sprookjesachtige naam dragen: Gud brandsdalens skifer brud’. De trapgevel imponeert mede door het stijlvolle wapen van Waalwijk (3,5,x3,5 m), en door de loggia met daarboven de klok op een tegeltableau. Een zandstenen koe en een os, symbolen van de van oudsher gewinbrengende lederindustrie en veeteelt, bewaken de granieten trappen van het bordes naar de hoofdingang. Twee leeuwen met de wapens van Nederland en onze provincie, een gevelnaald en drie zware, meniekleurige ankers completeren het geheel. De ramen zijn bezet met neu-antiekglas, waar alleen van binnen uit doorheen gekeken kan worden. Alle deuren zijn van Java-teakhout en afgewerkt met handgesmede gehengen, deurkrukken en voetplaten. Ijzeren spijlen en hekwerken, bronzen deurbeslag , gemetselde, afgeschuinde negkanten bewijzen in detail Krophollers uitzonderlijk vakmanschap.

Interieur Huis van Waalwijk | Foto: Piet Pulles

Zijn harmonische bouwstijl is ook binnen in het raadhuis te vinden. De wanden van de hal, het trappenhuis en aansluitende kamers en gangen zijn in verschillende, kleurrijke steensoorten uitgevoerd. Alles gecombineerd met bijpassende glazuren lambrizering. Zandstenen kolommen, gemetselde bogen met aanzetstukken en het getourde gewelf maken het interieur levendig en sierlijk. Het geheel is verder rijk aan exclusieve houtsoorten verwerkt in zoldering, deuren, meubilair etc.
Overal bevinden zich doelgerichte, tevens zeer kunstzinnige details. Verschillende klokken attenderen erop ‘bij de tijd te blijven.’ In hal, gangen en kamers zijn drie koninklijke generaties te bewonderen alsmede een groot aantal allerhande kunstvoorwerpen van beroemde beeldende kunstenaars zoals:

– Lambertus Zijl: maakte naam door de Beurs van Berlage-Amsterdam van buiten van beelden te voorzien. Voor het Waalwijks stadhuis vervaardigde hij een zandsteen reliëf van koningin Wilhelmina; de zandstenen koe en de os en alle vogel- en dierenfiguren;
– Cephas Stauthamer: maakte mozaïek met de naam ‘Handel’, verwijzend naar de inpandige Kamer van Koophandel
– Felix Timmermans: Vlaams schrijver en tekenaar: ontwierp tegeltableau ’St. Crispinus en St. Crispinianus’, patroonheiligen van de schoenmakers en leerlooiers;
– Julie Kropholler: zuster van de architect Kropholler: haar glas-in-loodramen in buitengevels, onder meer versierd met de twaalf dierenriemtekens en afbeeldingen van de planeten Venus en Mars, zorgen voor een oogstrelende lichtinval.
– Veerle Dupont: Vlaamse kunstenares: wandtapijt in trouwzaal
– Eduard Baron Speyart van Woerden: bronzen plaquette in houten lijst van koningin Beatrix; en last but not least:
– Theo van Delft,Waalwijks beeldend kunstenaar: van zijn hand zijn: de in brons gegoten buste van koningin Juliana; het uit zandsteen vervaardigd standbeeld van Hertog Jan II van Brabant; een zandsteen reliëf van het oude raadhuis (in 1824 door brand verwoest); muurschildering in de trouwzaal naar Bijbelse motieven. Hij schilderde Adam en Eva in het paradijs maar zorgde tevens voor Waalwijkse herkenningspunten, zoals de oude kerktoren van Baardwijk. Omdat de wand als wand herkenbaar moest blijven, paste Theo van Delft geen perspectief toe. Inspirerende Bijbelteksten onderschrijven het geheel. Ook van zijn hand is het in de trouwzaal aanwezige, prachtig geschilderde portret van oud-Burgemeester E.J.C. Moonen.

Door het gehele gebouw vervolmaken wijsgerige en op geloofsgronden gebaseerde spreuken de unieke ambiance. Ook de humor ontbreekt daarbij niet. Nabij het voormalig kantoor van de ontvanger vinden we namelijk het gezegde: ‘Draagt elkanders lasten’. In de raadszaal verwijzen de wapens van Baardwijk, Besoyen en Waalwijk naar hun afzonderlijke status voor de samenvoeging in 1924.

Tot slot

Gedenksteen achterzijde Raadhuis die herinnert aan de fusillade van burgemeester Moonen en de broers Hoffmans op 6 september 1944

Aan de achterzijde van het gebouw verhaalt een gedenksteen de dramatische gebeurtenis die op 6 september 1944 daar plaatsvond.
Burgemeester E.J.C. Moonen oud 68 jaar, Vincent Hoffmans 25 jaar en zijn broer Joop Hoffmans 16 jaar stonden hier voor het vuurpeloton van de Duitse bezetters. Vincent Hoffmans overleefde op wonderbaarlijke wijze de executie.

Facts and findings

30 Januari 1931; Gemeenteraad van Waalwijk keurt het ontwerp en bouw van een nieuw stadhuis goed.
15 Maart 1931: aannemer J. de Bont uit Nieuwkuijk start de bouw van het Kropholler stadhuis voor de somma van 203.260 gulden. Opzichter: H. de Hoop uit Waalwijk.
19 Juli 1931: mej. W. Moonen, dochter van burgemeester Moonen, legt eerste steen;
25 Augustus 1931: burgemeester E.J.C Moonen (1876-1944) metselt een oorkonde in een gedenksteen die in de hal van het stadhuis wordt geplaatst.
22 Oktober 1932: officiële opening van het stadhuis door de commissaris der Koningin in Noord- Brabant, mr A.B.M.G. van Rijckevorsel.
10 juni 2010: opening nieuwe stadhuis van Waalwijk door burgemeester drs. A.M.P. Kleijngeld